28/11/11

Συχνές Ερωτήσεις στο Βιβλιοθηκονόμο

Τι είναι η Δημόσια Βιβλιοθήκη Σύμφωνα με τη διακήρυξη της Unesco Δημόσια Βιβλιοθήκη ορίζεται κάθε τοπικό κέντρο πληροφόρησης, στόχος του οποίου είναι να παρέχει γνώση και πληροφόρηση, σε αναγνώσιμη μορφή στους χρήστες του. Πως μπορώ να γίνω μέλος; Κάθε κάτοικος του Νομού Δράμας μόνιμος ή προσωρινός, μπορεί να γίνει μέλος της Βιβλιοθήκης εφόσον πραγματοποιήσει εγγραφή και αποκτήσει κάρτα μέλους. Η εγγραφή στη Βιβλιοθήκη γίνεται δωρεάν και απλά απαιτείται η ανάγνωση του Κανονισμού Λειτουργίας του τμήματος που επιθυμεί να γίνει μέλος, η αποδοχή του, η συμπλήρωση μίας αίτησης εγγραφής και η απόκτηση της κάρτας. Για την εγγραφή απαιτείται η προσκόμιση αστυνομικής ταυτότητας ή διαβατηρίου ή διπλώματος οδήγησης ή βιβλιαρίου υγείας ή άδειας παραμονής Πως γίνεται κάποιος βιβλιοθηκονόμος; Για να γίνει κάποιος βιβλιοθηκονόμος πρέπει να σπουδάσει στην αντίστοιχη σχολή. Στην Ελλάδα υπάρχουν 3 σχολές: α) Η σχολή Βιβλιοθηκονομίας & Συστημάτων Πληροφόρησης που βρίσκεται στο ΤΕΙ της Θεσσαλονίκης β) Η σχολή Βιβλιοθηκονομίας & Συστημάτων Πληροφόρησης στο ΤΕΙ της Αθήνας γ) Η σχολή Αρχειονομίας – Βιβλιοθηκονομίας στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο. Τι είναι η καταλογογράφηση; Η καταλογογράφηση είναι η διαδικασία δημιουργίας βιβλιογραφικών εγγραφών, με σκοπό να αποτελέσουν όλες μαζί τον κατάλογο μιας βιβλιοθήκης. Η καταλογογράφηση μπορεί να διακριθεί σε 2 μορφές: στην έντυπη και στην ηλεκτρονική. Η έντυπη καταλογογράφηση αφορά τους παλιούς «ξύλινους δελτιοκαταλόγους που είχαν οι βιβλιοθήκες με τα καρτελάκια και τα δελτία», ενώ η ηλεκτρονική γίνεται μέσω ενός ηλεκτρονικού προγράμματος και με τον τρόπο αυτό συγκροτείται ο ηλεκτρονικός κατάλογος της βιβλιοθήκης. Τι είναι το ΑΒΕΚΤ; Το ΑΒΕΚΤ αποτελεί ένα λογισμικό, το οποίο δημιουργήθηκε από το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης, προκειμένου να συμβάλλει στην οργάνωση των αυτοματοποιημένων καταλόγων των βιβλιοθηκών καθώς και στη διάθεση των βιβλιογραφικών τους δεδομένων. Τι είναι η ταξινόμηση και γιατί είναι απαραίτητο να ταξινομείται το υλικό μιας βιβλιοθήκης; Η ταξινόμηση είναι ουσιαστικά μία τεχνική εργασία, η οποία έχει ως στόχο της τον ορισμό της θέσης ενός βιβλίου μέσα σε μία βιβλιοθήκη, σύμφωνα με ένα συγκεκριμένο σύστημα. Από τον ορισμό αυτό γίνεται κατανοητή η χρησιμότητα της ταξινόμησης, εφόσον μας επιτρέπει να βρίσκουμε εύκολα και απλά τη θέση ενός τεκμηρίου μέσα σε μία συλλογή. Τι είναι το ταξινομικό σύστημα Dewey; Είναι ένα ταξινομικό σύστημα, το οποίο χρησιμοποιούν πάρα πολλές βιβλιοθήκες παγκοσμίως, προκειμένου να ταξινομήσουν τα βιβλία τους. Το όνομα Dewey έχει δοθεί από τον δημιουργό του, τον Melvil Dewey, ο οποίος ήταν βιβλιοθηκονόμος και δημιούργησε ένα δεκαδικό ταξινομικό σύστημα, χωρίζοντας τη γνώση σε 10 βασικές θεματικές κατηγορίες, με τις υποδιαιρέσεις τους. Το κάθε βιβλίο ανάλογα με το περιεχόμενο του εντάσσεται σε μία από αυτές τις θεματικές κατηγορίες και κατ’ αυτόν τον τρόπο προκύπτει ο ταξινομικός αριθμός του κάθε τεκμηρίου. Επισήμως το σύστημα είναι γνωστό με την ονομασία DDC, δηλ. Dewey Decimal Classification = Δεκαδικό Σύστημα Ταξινόμησης Dewey. Τι θεωρείται πληροφοριακό υλικό Πληροφοριακό υλικό ονομάζουμε το υλικό το οποίο δεν δανείζεται, αλλά επιτρέπεται η χρήση του μόνο εντός των χώρων της Βιβλιοθήκης. Όπως αναφέρει και ο ίδιος ο όρος «πληροφοριακό», πρόκειται για υλικό το οποίο παρέχει γενικές πληροφορίες για ένα θέμα και για το λόγο αυτό πρέπει να βρίσκεται εντός της Βιβλιοθήκης, ώστε να γίνεται χρήση του από οποιονδήποτε χρήστη επιθυμεί επιπλέον πληροφορίες. Για το λόγο αυτό στο πληροφοριακό υλικό εντάσσονται: εγκυκλοπαίδειες, λεξικά, περιοδικά, βιβλιογραφίες, λευκώματα, χάρτες, πολύτομα έργα, οδηγοί, κατάλογοι. Εκτός από το δανεισμό βιβλίων, τι άλλο μπορώ να κάνω στη βιβλιοθήκη; Η Βιβλιοθήκη πλέον δεν αποτελεί μόνο έναν χώρο στον οποίο δανειζόμαστε βιβλία. Μας προσφέρει μία γκάμα δραστηριοτήτων, οι οποίες μπορούν να μας βοηθήσουν να δαπανήσουμε δημιουργικά τον ελεύθερο χρόνο μας, παρέχοντας ταυτόχρονα γνώση και ψυχαγωγία. Η Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Δράμας διαθέτει επιτραπέζια παιχνίδια τόσο για τα παιδιά όσο και για τους ενήλικες, 2 οπτικοακουστικά τμήματα στα οποία μπορούμε να δούμε ταινίες, ντοκιμαντέρ, κινούμενα σχέδια, ν’ ακούσουμε μουσική, να δούμε κάποιο πρόγραμμα από τις βιντεοκασέτες της εκπαιδευτικής ραδιοτηλεόρασης. Τη δυνατότητα αυτή την έχουμε είτε συλλογικά είτε μεμονωμένα εφόσον υπάρχουν φορητά dvd – player, τα οποία είναι στη διάθεση των χρηστών μας. Ταυτόχρονα μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το internet, εντελώς δωρεάν. Στο τμήμα του Κέντρου Πληροφόρησης υπάρχει μία αξιόλογη σειρά από cd – rom και dvd, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα μέλη του, ανάμεσα στην οποία ξεχωρίζουν εκείνα της εκμάθησης ξένων γλωσσών. Επίσης στον ίδιο χώρο διαθέτουμε 2 σταθμούς εργασίας και για τα Άτομα με Ειδικές Ανάγκες, προκειμένου να μην παραμένουν αποκλεισμένα και να παρέχουμε όλες τις υπηρεσίες μας ισότιμα και σε όλους. Ο ένας σταθμός εργασίας αφορά τα άτομα με κινητικά προβλήματα, ενώ ο άλλος τα άτομα με προβλήματα όρασης (τυφλά άτομα ή μερικώς βλέποντες). Για τους νεαρούς μας μαθητές διαθέτουμε αρχείο μαθητικών εργασιών καθώς και μία ενημερωμένη συλλογή (έντυπη ή ηλεκτρονική), η οποία θα τους βοηθήσει να διεκπεραιώσουν τις σχολικές εργασίες. Υπάρχει επίσης ξεχωριστό τμήμα το οποίο βοηθάει τους χρήστες μας να είναι ενήμεροι σχετικά με τις τρέχουσες εξελίξεις, συγκεντρώνοντας εφημερίδες και περιοδικά όχι μόνο τοπικού ενδιαφέροντος, αλλά και γενικότερης εμβέλειας. Μέσω της συνδρομής μας στο Εθνικό Τυπογραφείο παρέχουμε δωρεάν όλες τις ηλεκτρονικές εκδόσεις του στους χρήστες μας. Προκειμένου να προωθήσουμε τον πολιτισμό και την ιστορία της περιοχής μας, συγκεντρώνουμε οποιοδήποτε τεκμήριο παράγεται στη Δράμα ή αφορά τη Δράμα, έχοντας δημιουργήσει ένα αρχείο με δραμινή βιβλιογραφία. Παράλληλα έχουμε συγκεντρώσει σε ένα ιδιαίτερο τμήμα τον πιο σπάνιο πλούτο της βιβλιοθήκης μας. Όλα τα παλιά ή σπάνια βιβλία που διαθέτει η Βιβλιοθήκη Δράμας είναι συγκεντρωμένα σε ένα ιδιαίτερο τμήμα, το οποίο αρκετά σύντομα θα είναι επισκέψιμο από τους χρήστες μας. Ταυτόχρονα, στο εγγύτερο μέλλον ο πλούτος αυτός θα διατίθεται μέσω διαδικτύου εφόσον το υλικό έχει ψηφιοποιηθεί και θα είναι προσβάσιμο ηλεκτρονικά. Προσπαθήσαμε ενδεικτικά να αναφέρουμε κάποιες από τις δράσεις που θα μπορούσε κάποιος να αναπτύξει μέσα στη Βιβλιοθήκη. Τα υπόλοιπα μπορείτε να τα ανακαλύψετε με μία επίσκεψή σας! Τι είναι η Κινητή Βιβλιοθήκη; Η Κινητή Βιβλιοθήκη αποτελεί παράρτημα της Κεντρικής και είναι ένα βιβλιοαυτοκίνητο ή βιβλιολεωφορείο, το οποίο επισκέπτεται σχολικές μονάδες ή άλλου είδους ιδρύματα (π.χ. κατασκηνώσεις, φυλακές κλπ), προκειμένου να δανείσει υλικό σε χρήστες οι οποίοι δεν έχουν άμεση πρόσβαση στην Κεντρική Βιβλιοθήκη. Με ποιο τρόπο αποκτά το υλικό της μια Βιβλιοθήκη; Υπάρχουν διάφοροι τρόποι οι οποίοι επιλέγονται για τις προσκτήσεις του υλικού μιας βιβλιοθήκης. Η Βιβλιοθήκη Δράμας επιλέγει το υλικό της σύμφωνα με τα εξής κριτήρια: τίτλοι νέας κυκλοφορίας, τίτλοι που να ανταποκρίνονται στις ανάγκες των χρηστών σύμφωνα με τις προτάσεις τους, βραβευμένοι τίτλοι, αντικατάσταση τίτλων φθαρμένων – κατεστραμμένων, οι οποίοι προτιμώνται από τους χρήστες, τίτλοι οι οποίοι συμπληρώνουν τις ελλείψεις των συλλογών της βιβλιοθήκης, τίτλοι οι οποίοι περιέρχονται στην κατοχή της βιβλιοθήκης μέσω δωρεάς. Τι γίνεται όταν ένας χρήστης καταστρέψει κάποιο βιβλίο που έχει δανειστεί; Στη συγκεκριμένη περίπτωση ο χρήστης είναι υποχρεωμένος να αντικαταστήσει το βιβλίο που κατέστρεψε. Εφόσον το βιβλίο έχει εξαντληθεί, τότε γίνεται αγορά ενός παρόμοιου βιβλίου. Η διαδικασία αυτή επιτελείται πάντοτε σε συνεργασία με το βιβλιοθηκονόμο, στον οποίο απευθύνεται ο εκάστοτε χρήστης. Τι είναι το βιβλίο εισαγωγής; Πρόκειται για ένα βιβλίο μεγάλου σχήματος, το οποίο ουσιαστικά αποτελεί τον έντυπο κατάλογο μιας βιβλιοθήκης, εφόσον σε αυτό καταγράφονται όλα τα τεκμήρια που εισάγονται σε μία βιβλιοθήκη. Σε αυτό καταχωρούνται στοιχεία, τα οποία αποτελούν την ταυτότητα του κάθε τεκμηρίου (π.χ. τίτλο, συγγραφέα, τόπο και χρόνο έκδοσης, αριθμό σελίδων, εκδότη κλπ). Επίσης το κάθε τεκμήριο λαμβάνει από το εν λόγω βιβλίο έναν μοναδικό αριθμό εισαγωγής. Τι είναι η ψηφιοποίηση; Η ψηφιοποίηση αφορά όλες εκείνες τις διαδικασίες με τις οποίες επιτελείται η μετατροπή ενός αναλογικού τεκμηρίου σε ψηφιακή μορφή. Τι ονομάζουμε ψηφιακό τεκμήριο; Είναι το τεκμήριο του οποίου τα γνωστικά δεδομένα – οι πληροφορίες είναι αποθηκευμένα σε μορφή αναγνώσιμη από Η/Υ, δηλ. σε bits. Τι είναι το ηλεκτρονικό βιβλίο; Το ηλεκτρονικό βιβλίο είναι γνωστό και ως e – book. Αποτελεί μία συλλογή πληροφοριών, η οποία είναι αποθηκευμένη σε ψηφιακή μορφή, δηλ. ηλεκτρονικά. Για την ανάγνωση ενός ηλεκτρονικού βιβλίου είναι απαραίτητη η ανάγνωση μιας ειδικής συσκευής ή ενός ειδικού λογισμικού στον Η/Υ. Η διάθεση ενός ηλεκτρονικού βιβλίου μπορεί να γίνεται είτε μέσω διαδικτύου είτε μέσω ενός cd – rom. Τι είναι τα μεταδεδομένα; Μεταδεδομένα ονομάζονται οι πληροφορίες ή ένα σύνολο δεδομένων που ορίζουν την ταυτότητα και το περιεχόμενο ενός ψηφιακού αντικειμένου. Μπορώ να χρησιμοποιήσω το δικό μου Η/Υ στη Βιβλιοθήκη; Κάθε χρήστης της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Δράμας μπορεί να κάνει χρήση του ασύρματου δικτύου της και να χρησιμοποιήσει το δικό του Η/Υ. Το μόνο που χρειάζεται είναι να επικοινωνήσει με κάποιον από τους υπαλλήλους της Βιβλιοθήκης, οι οποίοι θα εισάγουν τον κωδικό και θα επιτευχθεί η σύνδεση του χρήστη στο ασύρματο δίκτυο της.

Υπηρεσίες Καταλογογράφησης και Τεκμηρίωσης

Η Uni Systems παρέχει ολοκληρωμένες υπηρεσίες καταλογογράφησης και τεκμηρίωσης του υλικού των βιβλιοθηκών και των αρχείων. Ανάλογα με τις ανάγκες του έργου, συστήνεται ομάδα έργου, καταρτισμένη από επιστήμονες πτυχιούχους βιβλιοθηκονόμους και αρχειονόμους, οι οποίοι διαθέτουν σημαντική προϋπηρεσία σε αντίστοιχα έργα καταλογογράφησης και τεκμηρίωσης. Εργασίες που περιλαμβάνουν οι υπηρεσίες καταλογογράφησης: Περιγραφική καταλογογράφηση όπου κάθε εγγραφή περιλαμβάνει βιβλιογραφικά στοιχεία περιγραφής του τεκμηρίου Θεματική καταλογογράφηση όπου για κάθε τίτλο δίνεται στην εγγραφή η θεματική απόδοση του περιεχομένου του Δημιουργία συνοδευτικής εγγραφής αντιτύπου, σύμφωνα με τις απαιτήσεις και τις πολιτικές της Βιβλιοθήκης ( π.χ. δικαιώματα δανεισμού, συλλογές, παραρτήματα Η βιβλιογραφική περιγραφή περιλαμβάνει τη συστηματική κατάταξη των βιβλιογραφικών στοιχείων των τεκμηρίων, σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα IBD’s (International Bibliographic Descriptions’s) ή όπως αυτά έχουν διατυπωθεί στο εγχειρίδιο Αγγλοαμερικάνικοι Κανόνες Καταλογογράφησης [(ACCR 2) Anglo American Cataloguing Rules]. Οι Anglo American Cataloguing Rules, αφορούν σε ένα σύνολο κανόνων για την τυποποιημένη περιγραφή όλων των υλικών που μια βιβλιοθήκη μπορεί να διαθέτει ή στα οποία μπορεί να έχει πρόσβαση, καθώς στη διατύπωση προτύπων παροχής πρόσβασης μέσα από την ομαδοποίηση μιας περιγραφής. Εργασίες που περιλαμβάνουν οι υπηρεσίες τεκμηρίωσης για ιστορικά αρχεία: Προσδιορισμός του αρχειακού υλικού και οργάνωσή του σύμφωνα με προκαθορισμένα πρότυπα (π.χ. EAD = Encoded Archival Description) καταγραφή ειδικών πληροφοριών σχετικά με την αρχειακή συλλογή σε κάθε φάση της διαχείρισής της (π.χ. παραγωγή, εκκαθάριση, πρόσβαση, συντήρηση, ταξινόμηση) Προσδιορισμός του κωδικού χώρας, του κωδικού του αρχειακού φορέα σύμφωνα με το εθνικό πρότυπο κωδικοποίησης των Αρχείων, του τοπικού κωδικού αναγνώρισης, του αριθμού ελέγχου ή οποιοδήποτε άλλου μοναδικού αναγνωριστικού στοιχείου του αρχειακού υλικού Απόδοση τίτλου και χρονολογίας του αρχειακού υλικού που περιγράφεται Προσδιορισμός επιπέδου ταξινόμησης του αρχειακού υλικού Προσδιορισμός και περιγραφή του μεγέθους, της ποσότητας, του όγκου και των διαστάσεων του αρχειακού υλικού Οι ανωτέρω εργασίες των υπηρεσιών καταλογογράφησης και τεκμηρίωσης πραγματοποιούνται από την ομάδα εργασίας με α) τη χρήση Λογισμικών Διαχείρισης των Βιβλιοθηκών και Αρχείων που διαθέτουν οι φορείς ή β) ως υπηρεσία με χρήση λογισμικών της Uni Systems.

27/11/11

Βιβλιοθηκονομία και επιστήμη της πληροφόρηση

ςΗ βιβλιοθηκονομία και επιστήμη της πληροφόρησης (ΒΕΠ), ή απλούστερα βιβλιοθηκονομία, είναι η επιστήμη με στόχο την οργάνωση της γνώσης και των πληροφοριών, με τέτοιο τρόπο ώστε να γίνεται όσο το δυνατό πιο εύκολη η πρόσβαση από τους χρήστες. Θα μπορούσε να θεωρηθεί διεπιστημονικό αντικείμενο, αφού συχνά παρουσιάζει επικάλυψη με άλλους τομείς, όπως την πληροφορική και διάφορες κοινωνικές επιστήμες. Το κύριο πεδίο εφαρμογής της ΒΕΠ είναι οι βιβλιοθήκες και άλλα κέντρα πληροφόρησης (π.χ. αρχεία ή μουσεία), με αποτέλεσμα η ΒΕΠ να τείνει να ταυτίζεται με την οργάνωση και λειτουργία των βιβλιοθηκών. Εξαιτίας αυτής της ταύτισης, αλλά και χάριν οικονομίας του λόγου, συνηθίζεται ο μονολεκτικός όρος «βιβλιοθηκονομία». Η ΒΕΠ αξιοποιεί τις αρχές της επιστήμης πληροφορίας, η οποία όμως μπορεί να θεωρηθεί ευρύτερο επιστημονικό πεδίο. Κατ' άλλους, η ΒΕΠ αποτελεί σύνθεση της βιβλιοθηκονομίας και της επιστήμης πληροοφορίας.

Είδη βιβλιοθηκών

 Οι βιβλιοθήκες διακρίνονται σε κατηγορίες με διάφορους τρόπους: ανάλογα με το είδος αρχής (π.χ. οργανισμός, δήμος, εταιρεία) που το υποστηρίζει και συντηρεί σχολικές βιβλιοθήκες ιδιωτικές βιβλιοθήκες βιβλιοθήκες εταιρειών κυβερνητικές βιβλιοθήκες ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες ανάλογα με το είδος τεκμηρίων ή υλικού που διαθέτουν ψηφιακές βιβλιοθήκες βιβλιοθήκες φωτογραφιών βιβλιοθήκες διαφανειών ανάλογα με το θέμα με το οποίο καταπιάνονται βιβλιοθήκες αρχιτεκτονικής βιβλιοθήκες καλών τεχνών νομικές βιβλιοθήκες ιατρικές βιβλιοθήκες στρατιωτικές βιβλιοθήκες θεολογικές βιβλιοθήκες ανάλογα με τους χρήστες που εξυπηρετούν Ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες — Βρίσκονται σε κολέγια και πανεπιστήμια και εξυπηρετούν κυρίως τους φοιτητές και το ακαδημαϊκό προσωπικό του οργανισμού, καθώς και άλλων ακαδημαϊκών οργανισμών. Σχολικές βιβλιοθήκες — Τα περισσότερα δημόσια και ιδιωτικά σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης έχουν βιβλιοθήκες που απευθύνονται στους μαθητές. Δημόσιες βιβλιοθήκες — Παρέχουν υπηρεσίες στο ευρύ κοινό και δανείζουν τουλάχιστον μέρος της συλλογής βιβλίων τους, ώστε οι χρήστες να μπορούν να τα παίρνουν στο σπίτι τους για διάστημα κάποιων ημερών ή εβδομάδων. Ειδικές βιβλιοθήκες — Οι υπόλοιπες βιβλιοθήκες εμπίπτουν σε αυτή την κατηγορία. Πολλές ιδιωτικές εταιρείες και δημόσιοι οργανισμοί, συμπεριλαμβανομένων νοσοκομείων και μουσείων, ερευνητικά εργαστήρια, δικηγορικά γραφεία, και πολλές κυβερνητικές υπηρεσίες, έχουν τη δική τους βιβλιοθήκη για τις ανάγκες του προσωπικού που εργοδοτούν. Κάποιες ειδικές βιβλιοθήκες είναι ανοικτές και στο ευρύτερο κοινό. Επίσης, οι κυβερνήσεις των περισσοτέρων μεγάλων χωρών στηρίζουν τον θεσμό της εθνικής βιβλιοθήκης, όπως π.χ. η Βιβλιοθήκη του Κονγκρέσου στις ΗΠΑ, η Βρετανική Βιβλιοθήκη και η Εθνική βιβλιοθήκη της Γαλλίας. 

Βιβλιοθήκη

Με την παραδοσιακή έννοια του όρου, βιβλιοθήκη είναι συλλογή βιβλίων και περιοδικών. Μπορεί να αναφέρεται στην προσωπική βιβλιοθήκη ενός ατόμου, αλλά συχνότερα είναι μια μεγάλη σε όγκο συλλογή η οποία χρηματοδοτείται και συντηρείται από τις αρχές μιας πόλης ή έναν οργανισμό. Αυτή η συλλογή συχνά χρησιμοποιείται από άτομα που δεν διαθέτουν μεγάλες δικές τους συλλογές. Παρ' όλα αυτά, πολλές βιβλιοθήκες σήμερα συλλέγουν μη έντυπο πληροφοριακό υλικό και αποτελούν καταθετήρια και σημεία πρόσβασης για χάρτες, δίσκους βινυλίου, βιντεοκασέτες και DVD, και παρέχουν πρόσβαση σε CD-ROM, συνδρομές σε βάσεις δεδομένων και το Διαδίκτυο. Έτσι, οι σύγχρονες βιβλιοθήκες μετατρέπονται σε χώρους ελεύθερης πρόσβασης σε πληροφορίες σε πολλές μορφές και από πολλές πηγές. Πιο πρόσφατα, οι βιβλιοθήκες έχουν επεκτείνει τον ρόλο τους πέρα από τα κτήρια όπου στεγάζονται, παρέχοντας βοήθεια στην αναζήτηση και εύρεση πληροφοριών μέσω διαφόρων ψηφιακών εργαλείων.  

Το ηλεκτρονικό βιβλίο

 Το ηλεκτρονικό βιβλίο ("e-book", στα ελληνικά αναφέρεται και ως "η-βιβλίο") είναι ένα σύνολο πληροφοριών που εμφανίζονται σε ψηφιακή μορφή των οποίων το περιεχόμενο και η μορφή προσομοιάζουν το έντυπο βιβλίο. Δημιουργείται μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή ή σχετικών ψηφιακών συσκευών και σε διάφορα λειτουργικά συστήματα. Όσον αφορά στα Windows, τα προγράμματα που, κατά κύριο λόγο, χρησιμοποιούνται για τη συγγραφή και τη σελιδοποίηση του βιβλίου είναι το MS Word, το Open Office Writer, από την Adobe Inc τα InDesign, Acrobat και Reader και παλαιότερα το Pagemaker, και το Quark Express της Quark. Όσον αφορά στη δημιουργία του εξώφυλλου χρησιμοποιούνται, κατά κύριο λόγο, τα (Adobe) Photoshop, Illustrator και Indesign και τα Corel Draw και Quark Express. To ηλεκτρονικό βιβλίο μπορεί επίσης να δημιουργηθεί σε σχετικές ιστοσελίδες ανάλογων ιστοσελίδων στο διαδίκτυο όπως για παράδειγμα η Βικιπαίδεια. Η διάθεση του ηλεκτρονικού βιβλίου συμβαίνει μέσω φορέων ψηφιακής πληροφορίας όπως το Διαδίκτυο, και υλικά ψηφιακά μέσα όπως το CD-ROM, το DVD-ROM, το USB Stick κ.α. Οι δανειστικές βιβλιοθήκες σήμερα, δημιουργούν ή παρέχουν, επιπρόσθετα στις συλλογές έντυπου υλικού, πρόσβαση σε ψηφιακές συλλογές ηλεκτρονικών βιβλίων. Αυτό συμβαίνει τόσο για πρακτικούς λόγους όπως η εξοικονόμηση χώρου και η ευκολία αναζήτησης), όσο και για τεχνικούς πολλά βιβλία πλέον διατίθενται μόνο σε ηλεκτρονική μορφή. Εντούτοις και παρά τις εξελίξεις στον χώρο της τεχνολογίας της πληροφόρησης και την εμφάνιση του ηλεκτρονικού βιβλίου, δεν έχει παρατηρηθεί ακόμη ουσιαστική μείωση στους ρυθμούς έκδοσης και εμπορίας έντυπων βιβλίων.  

Τα πλεονεκτήματα του ηλεκτρονικού βιβλίου εν σχέσει με το έντυπο είναι πολλά. Κάποια απ' αυτά είναι τα εξής:
Ελάχιστο έως μηδενικό κόστος παραγωγής και διάθεσης (Διαδίκτυο)
Ελάχιστο έως μηδενικό κόστος αναπαραγωγής
Ελάχιστος όγκος μεταφοράς, αποθήκευσης και έκθεσης
Οικολογικό λόγω της ανυπαρξίας υλικού μέσου πλην του φορέα διάθεσής του (βλ. παραπάνω)
Απουσία φθοράς λόγω της άυλης υπόστασης του
Ευκολότερη και ταχύτερη αναζήτηση, ολική ή μερική επεξεργασία και αναπαραγωγή (αναλόγως της άδειας χρήσης)
Ευκολότερη και μεγαλύτερη πρόσβαση στο ευρύ κοινό, ακόμα και σε σπάνια έργα
Ευκολότερη πρόσβαση στη διάθεση και γνωστοποίηση των έργων τους από εντύπως ανέκδοτους ή απέχοντες δημιουργούς
Δυνατότητα επισύναψης σχετικού οπτικοακουστικού υλικού στο έργο
Δυνατότητα άμεσης επικοινωνίας και σχολιασμού (Διαδίκτυο) με εκδότες, αναγνώστες και σχετικά φυσικά και νομικά πρόσωπα
Δυνατότητα άμεσου και ολικού κέρδους των εμπλεκομένων (δημιουργών, εκδοτών) χωρίς την απόδοση κερδών σε τυπογράφους, διανομείς, βιβλιοπωλεία και εκθετήρια

Τα μειονεκτήματα του ηλεκτρονικού εν σχέσει με το έντυπο βιβλίο είναι ανάλογα. Κάποια από αυτά είναι τα εξής:
Το μηδενικό κόστος παραγωγής και διάθεσης είναι δυνατό να ανατρέψει το εργασιακό και λειτουργικό γίγνεσθαι της εκδοτικής βιομηχανίας και βιοτεχνίας καθώς και των εμπλεκόμενων δικτύων διανομής
Κίνδυνος αλλοίωσης της αναγνωστικής κουλτούρας καθώς, κατά κοινή ομολογία, η αισθητική απόλαυση ενός βιβλίου δεν περιλαμβάνει μόνο την ανάγνωση του έργου αλλά και την αναζήτησή του, την απόκτηση, την αφή και την οσμή του χαρτιού, το ξεφύλλισμα, την προσοχή του από φθορά, την ταξινόμηση και τοποθέτηση, το περιβάλλον ανάγνωσης, το δανεισμό και σχολιασμό σε οικείους κ.α.
Το έντυπο βιβλίο μεταφέρεται και διαβάζεται εύκολα εν αντιθέσει με το ηλεκτρονικό το οποίο για να αναπαράγει την ανάγνωση στο ίδιο μέγεθος γραμματοσειράς και σελίδων ενός έντυπου βιβλίου απαιτεί χρήση ογκωδέστερου υλικού φορέα (σταθερός ή φορητός υπολογιστής, iPad κλπ)
Καταστρέφεται εύκολα και ολοσχερώς με την καταστροφή του φορέα διάδοσης (αποθηκευτικά μέσα RAM και ROM, Η/Υ, κλπ) εν αντιθέσει με το έντυπο βιβλίο το οποίο μπορεί να διασωθεί ολικά ή έστω τμηματικά ακόμα και από φυσικές καταστροφές.
Αισθητικά και πραγματιστικά, η βιβλιοθήκη υπερέχει ενός απλού φακέλου αρχείων σε κάποιο ψηφιακό φορέα.
Η ευκολία αναπαραγωγής και ενδεχόμενης επεξεργασίας ενός ηλεκτρονικού βιβλίου δημιουργεί τον κίνδυνο καταπάτησης πνευματικών δικαιωμάτων, αλλοίωσης του πρωτότυπου, άνευ αδείας ή συναινέσεως κάρπωση υλικών ή ηθικών κερδών
Η αμεσότητα και ευκολία επικοινωνίας και σχολιασμού του έργου και του δημιουργού από τους αναγνώστες μπορεί να λειτουργήσει ανταγωνιστικά και κακεντρεχώς στηλιτευτικά για τον ίδιο.

Είδη βιβλίου

Η κατηγοριοποίηση των βιβλίων στηρίζεται συνήθως στην ειδοποιό ποιότητα του περιεχομένου τους. Έτσι μπορούν να καταταχθούν σε δύο ευρύτερες κατηγορίες: Φανταστικού και Μη Φανταστικού περιεχομένου και υπό αυτόν το διαχωρισμό συνήθως απαντώνται σε βιβλιοπωλεία, βιβλιοθήκες και συλλογές.  

Έντυπο βιβλίο

Φύλλα ονομάζονται τα συνδεδεμένα τεμάχια στα οποία τυπώνεται το περιεχόμενο του βιβλίου. Αυτά μπορούν να έχουν παραχθεί από πρωτότυπο ή ανακυκλωμένο χαρτί, επεξεργασμένο δέρμα, μέταλλο ή ύφασμα. Ο κλάδος της επιστήμης που ασχολείται με τη δημιουργία και αναπαραγωγή του έντυπου βιβλίου ονομάζεται τυπογραφία. Για την προσθήκη περιεχομένου (εκτύπωση) στο βιβλίο η τυπογραφία χρησιμοποιεί διαφορετικές διαδικασίες και τεχνικές αναλόγως του υλικού των φύλλων. Σελίδες ονομάζονται οι δύο όψεις κάθε φύλλου. Στην τυπογραφική, εκδοτική και λογοτεχνική ορολογία, στο βιβλίο οι αριστερές σελίδες ονομάζονται verso και οι δεξιές recto. Εντούτοις, σπανιότερα, απαντώνται βιβλία με παράλληλη του κειμένου συρραφή, με οριζόντιο ξεφύλλισμα και που οι σελίδες παρουσιάζονται ως εμπρόσθιες και οπίσθιες. Κατά κανόνα η συρραφή των σελίδων είναι κάθετη και το ξεφύλλισμα οριζόντιο και αριστερόστροφο. Η αρίθμηση των φύλλων εμφανίζεται αύξουσα και παρουσιάζει, συνήθως, ζυγές τις αριστερές και μονές τις δεξιές σελίδες. Σελίδα Τίτλου ονομάζεται η πρώτη σελίδα του βιβλίου και αριθμείται συνήθως ως η πρώτη recto αμέσως μετά την πίσω (verso) όψη του εξώφυλλου. Φέρει συνήθως τον τίτλο του έργου και το όνομα του συγγραφέα με μικρότερα γράμματα απ' ότι εμφανίζονται στο εξώφυλλο. Σπανιότερα, η σελίδα τίτλου εμφανίζεται εντελώς κενή ή φέρει κείμενο μικρού όγκου (αφιέρωση, ανώνυμη ή επώνυμη φράση, γνωμικό κλπ). Σελίδα Πνευματικών Δικαιωμάτων (Copyright Page) ονομάζεται η η verso της σελίδας τίτλου, η έτερη του πρώτου φύλλου. Φέρει γενικές και ειδικές πληροφορίες για την έκδοση του βιβλίου όπως:

Βιβλίο

Το Βιβλίο είναι υλικός ή μη φορέας γραπτού, εικαστικού, ηχητικού, ή μηδενικού περιεχομένου. Στη βιβλιοθηκονομία ένα βιβλίο ονομάζεται και μονογραφία, ώστε να μπορεί να διαχωριστεί από τις περιοδικές έντυπες εκδόσεις. Παγκοσμίως σήμερα ως βιβλίο εννοείται η συνηθέστερη κατηγορία έντυπου αντικειμένου, στο οποίο απαντάται εξώφυλλο και περιεχόμενο σε συγκεκριμένο αριθμό συνδεδεμένων τεμαχίων χαρτιού. Βιβλίο αποκαλείται επίσης το σύνολο του περιεχομένου του αντικειμένου αυτού ως πνευματικό έργο. Ένα βιβλίο με περιεχόμενο αποτελεί πνευματικό έργο ενός/περισσότερων συγγραφέα/ων εν αντιθέσει με το κενό βιβλίο. Αν και η ύπαρξη βιβλίου χρονολογείται από την αυγή της ανθρώπινης ιστορίας, το έντυπο βιβλίο αποτελεί το κατεξοχήν μέσο διάδοσης της πληροφορίας από την ανακάλυψη της τυπογραφίας από τον Ιωάννη Γουτεμβέργιο έως και σήμερα οπότε και δημιουργήθηκε το μέσο δημιουργίας και αναπαραγωγής πολυάριθμου όγκου έργων. Η αξία και το περιεχόμενο του βιβλίου συνδέθηκε περισσότερο με τη λογοτεχνία, την επιστήμη, και τη θρησκεία. Ανάλογα το περιεχόμενό τους θα μπορούσαν να ταξινομηθούν στις εξής γενικές κατηγορίες: Φανταστικά και Πληροφοριακά. Με την ανάπτυξη της τεχνολογίας το βιβλίο εμφανίζεται τις τελευταίες δεκαετίες και σε μη υλικούς φορείς όπως το ηλεκτρονικό βιβλίο (e-book) και το ακουστικό βιβλίο (audio book). Τα βιβλία απαντώνται στην τυπογραφική βιομηχανία, στις εκδοτικές επιχειρήσεις, στα βιβλιοπωλεία, στις βιβλιοθήκες, σε ιδιωτικές συλλογές και αλλού.